न च मत्स्थानि भूतानि...

श्लोकः

गीतोपदेशः

न च मत्स्थानि भूतानि पश्य मे योगमैश्वरम् ।

भूतभृन्न च भूतस्थो ममात्मा भूतभावनः ॥ ५ ॥

अयं भगवद्गीतायाः नवमोध्यायस्य राजविद्याराजगुह्ययोगस्य पञ्चमः(५) श्लोकः ।

पदच्छेदः

न च मत्स्थानि भूतानि पश्य मे योगम् ऐश्वरम् भूतभृत् न च भूतस्थः मम आत्मा भूतभावनः ॥ ५ ॥

अन्वयः

(वस्तुतः) भूतानि मत्स्थानि न । भूतभृत् च भूतभावनः च मम आत्मा भूतस्थः न । ऐश्वरं मे योगं पश्य ।

शब्दार्थः

भूतानि = सकलवस्तूनि

न च = न अपि

मत्स्थानि = मयि स्थितानि

भूतभृत् = भूतधृत्

भूतस्थः = भूतस्थितः

न च = न अपि

मम = मे

आत्मा = स्वरूपम्

भूतभावनः = भूतोवकरः

मे = मम

ऐश्वरम् = असाधारणम्

योगम् = अघटितघटनाचातुर्यम्

पश्य = अवलोकय ।

अर्थः

यद्यपि अहं भूतानि सृजामि, तानि धारयामि तथा पालयामि इति तानि भूतानि मयि सन्ति इति सर्वे निर्णयन्ति, तथापि सरहितत्वात् भूतानि मयि न सन्ति इति वस्तुस्थितिः । इदमेव मम अघटित - घटनाचातुर्यरूपम् ऐश्वर्यम् । तदेव मम मायावैभवम् ।

सम्बद्धसम्प्र्कतन्तुः

भगवद्गीता (मूलश्लोकाः)
भगवद्गीता